شناخت احتیاجات مواد مغذی در پرندگان

مواد مغذی جیره تامین کننده انرژی مورد نیاز برای انجام متابولیسم است. مواد مغذی اصلی جیره عبارتند از: آب ، پروتئین ، چربی و کربوهیدراتها.
انرژی به خودی خود یک ماده مغذی نیست بلکه خصوصیتی است که به وسیله مواد مغذی جیره تامین میگردد. مواد مغذی که برای سلامت و تولید بهینه باید در جیره وجود داشته باشد ، مواد مغذی ضروری می گویند و به مقادیر مورد نیاز آن احتیاجات اطلاق می شود. برخی مواد مغذی چون در متابولیسم مورد نیاز هستند ولی پرنده آنها را نمی سازد ، ضروری قلمداد می شوند. به برخی مواد مغذی ضروری غیر شرطی می گویند زیرا این گونه مواد فقط در شرایط خاصی مورد نیاز هستند مانند گلوکز ، نیاسین و سیستئین. در پرندگان مواد مغذی بیشتری را میتوان ضروری برشمرد.
وضعیت فیزیولوژیکی پرنده تعیین کننده اصلی احتیاجات مواد مغذی است. معمولا احتیاجات برای سه وضعیت : فیزیولوژیکی ، پایه ، نگهداری و کل تعیین می شوند. احتیاج پایه ، به آن مقدار از مواد مغذی گفته می شود که برای پرنده لازم است تا زنده بماند. احتیاج نگهداری برابر است با احتیاج پایه به اضافه آن مقدار از مواد مغذی که پرنده برای جستجو و تحرک روزانه و حفظ دمای بدن به آن نیازمند است. احتیاج کل پرنده عبارت است از جمع کل مواد مغذی مورد نیاز برای کلیه احتیاجات پرنده.
احتیاجات انرژی پرنده به طور چشمگیری از احتیاجات سایر مواد مغذی متغیرتر است زیرا پرندگان برای تامین نیاز انرژی به قدری غذا مصرف می نمایند که نیازهای انرژی خود را تامین نمایند و با تغییر در دمای محیط ، سطح فعالیت ، مصرف خوراک آنها تغییر می کند. اگر پرنده به دلیل نیاز کمتر به انرژی ، مصرف خود را کاهش دهد ، احتیاج جیره ای او برای سایر مواد مغذی به طور متناسب افزایش می یابد و برعکس با افزایش خوراک پرنده ، غلظت مورد نیاز مواد مغذی جیره به تناسب کاهش می یابد. در مورد پرندگان محصور در قفس ، نسبتهای خوراکی در جیره را میتوان طوری مخلوط کرد که با تغییر نیازها در دوره زندگی ، همواره احتیاجات و یا افزون بر آن تامین گردد.
اسید های آمینه عمدتا برای ساخت پروتئینها که اجزای اصلی ساختاری همه بافتها هستند به کار می رود. در جوجه های جوان در حال رشد و ماده های تخمگذار ، احتیاج اسید آمینه برای تجمع پروتئین بالا و متناسب با میزان رشد یا تولید تخم است. بنابراین مقدار و نسبت اسیدهای آمینه مورد نیاز پرنده ، در طی دوره زندگی تغییر می کند. تقریبا در تمامی گونه های پرندگان ، احتیاجات در لحطه تفریخ بالاترین مقدار است و به تدریج تا رسیدن به وزن بدن و ترکیب بلوغ ، کاهش می یابد. در هنگام تولید مثل ، دوباره نیاز افزایش می یابد ولی پس از تولید مثل کاهش یافته و دوباره در طی تولک رفتن ، افزایش پیدا می کند. احتیاج ماده های تخمگذار به اسید های آمینه یک هفته قبل از شروع تخمگذاری افزایش می یابد. در طی دوره تخمگذاری نیاز به انرژی بیشتر نیز افزایش می یابد . در بسیاری از پرندگان به منظور تامین احتیاجات افزایش یافته انرژی ، مصرف غذا به اندازه کافی زیاد می شود. این افزایش احتیاجات در طی تولید تخم ، اغلب با تغییر در علایق غذایی دنبال می شود.
در طی دوره تولک نیز نیاز به اسید های آمینه برای جایگزینی پرهای جدید می باشد. پرهای از دست رفته و جایگزین شدن پرهای جدید در طی یک پرریزی کامل تقریبا شامل 25 درصد وزن پروتئین بدن یک پرنده می باشد. بالغ بر 90 درصد از وزن خشک پرها و غلاف آن از پروتئین و عمدتا کراتین تشکیل شده است. در پرندگان بالغ کمبود اسید آمینه منجر به تحلیل عضلات بدن شده و در شرایطی که کمبود اسید آمینه ملایم باشد ممکن است موجب تاخیر در آغاز تخمگذاری شده و یا حتی مانع آن گردد. در پرنده های ماده تخمگذار کمبود اسید آمینه میتواند باعث تعداد تخم کمتر یا کوچکتر در هر تخمگذاری شود. جوجه های خارج شده از این تخمهای کوچک نیز دارای جثه ای کوچکتر بوده و به کندی رشد می کنند و حتی مرگ و میر بالاتری نیز در آنها دیده می شود.
میزان اسید آمینه در شاهدانه به وفور مشاهده می شود . همچنین کنجاله سویا نیز منبعی سرشار از پروتئین می باشد