آنتی بیوتیکها و ویتامین ها

آنتی بیوتیکها از مهمترین داروهای ضد باکتریایی می باشند که در درمان بیماریهای مختلف انسان و دام بکار می روند . طبق تعریف اولیه ای که ارائه شده , آنتی بیوتیکها موادی هستند که توسط میکروارگانیسمها تولید شده و اثر مهاری یا تخریبی خود را روی سایر میکروارگانیسمها ظاهر می سازند.

تقسیم بندی آنتی بیوتیکها از نظر منشاء :
1- منشاء طبیعی- کفکها , مانند : پنی سیلین های طبیعی و گریزئوفولوین
- قارچهای پست , مانند : استرپتو مایسین - کلر تتراسیکلین - اکسی تتراسیکلین - اریترومایسین - نئومایسین - نیستاتین و سفالوسپورین
- باکتری ها , مانند : باسیتراسین - پلی میکسین ها و تایروتریسین2- منشاء نیمه ساختگی- مانند : اگزاسیلین - گلوگزاسیلین - آمپی سیلین - دی هیدرواسترپتومایسین - تتراسیکلین3- منشاء ساختگی- مانند : کلرامفنیکل و رولی تتراسیکلینطیف اثر آنتی بیوتیکها :بعضی آنتی بیوتیکها روی عده زیادی از جرمها موثر هستند لذا به این دسته از آنتی بیوتیکها , وسیع الطیف گویند و بعضی فقط روی عده کمی اثر می کنند که آنها را با طیف محدود می نامند . براین اساس آنتی بیوتیکها به سه گروه تقسیم می شوند :
- گروه اول عمد تا روی باکتری های گرم مثبت موثرند مانند پنی سیلین های نیمه ساختگی .
- گروه دوم عمد تا روی باکتری های گرم منفی هوازی اثر می گذارند مانند پلی میکسین ها
- گروه سوم روی هر دو دسته باکتری های گرم مثبت و منفی موثرند مانند تتراسیکلین هاسینرژیسم و آنتاگونیسم اثر:آنتی بیوتیکها را بر اساس دارا بودن توافق اثر و یا تضاد اثر با یکدیگر به دو گروه تقسیم نموده اند .
گروه اول شامل : پنی سیلین ها - استرپتومایسین - باسیتراسین - نئو مایسین و پلی میکسین ها است .
گروه دوم شامل : تتراسیکلین ها - کلرامفنیکل - اریترومایسین و نووبیوسین می باشد .
هر یک از این دو گروه درداخل خود ممکن است سینرژیسم اثر داشته باشند ولی آنتاگونیسم اثر ندارند . اما دارو های گروه اول ممکن است با گروه دوم آنتاگونیسم اثر داشته باشند . برای مثال پنی سیلین با استرپتومایسین سینرژیسم اثر دارد و پنی سیلین وتتراسیکلین با یکدیگر آنتاگونیسم اثر دارند .

مقاومت باکتریایی :بر اثر یکسری عوامل از جمله مصرف بی رویه داروها باکتریها می توانند نسبت به آنتی بیوتیکهای مختلف مقاومت پیدا کنند این موضوع امروزه مشکل بزرگی ایجاد کرده است و شاید همین امر باعث پیدایش روز افزون آنتی بیوتیکهای جدید می گردد . برای مثال پس ازکشف پنی سیلین سوشهای مقاوم استافیلو کوک بند رت مشاهده می شد ولی پس از دهه پنجاه میلادی به بعد سوشهای مقاوم رو به افزایش گذاشت بطوری که در دهه پنجاه و پنج , پنجاه درصد کل سوشهای جدا شده استافیلو کوک مقاوم بودند .

برخی از انواع آنتی بیوتیکها :

پنی سیلین ها	جانشینهای پنی سیلین	آمینوگلیکوزیدها	تتراسیکلین ها	نیتروفورانها
آموکسی سیلین آمپی سیلین پنی سیلین جی	اریترومایسین لینکومایسین اسپکتینو مایسین سفالوسپورینها تایلوزین	استرپتو مایسین جنتا مایسین کانا مایسین نئومایسین	تتراسیکلین اکسی تتراسیکلین کلر تتراسیکلین داکسی سایکلین	فورازولیدون فورالتادون

سم شناسی آنتی بیوتیکها :داروهای ضد باکتریایی گروه موادی هستند که بینهایت مفید بوده و دارای اهمیت و فایده اقتصادی در دامپزشکی می باشند . بسیاری از آنها سالم و عاری از عوارض نامطلوب هستند . شکی نیست که فواید حاصل از استفاده داروها ی ضد باکتریایی خیلی بیشتر از خطرات آنها است . آنتی بیوتیک ها عوارض نامطلوب هم دارند . مطالعات تجربی نشان داده است که بعضی از آنتی بیوتیکها دارای اثر مستقیم قلبی عروقی در چندین گونه از دامها می باشند . بعضی از عوارض نامطلوب آنتی بیوتیکها عبارتند از : کاهش بازده قلب , کاهش فشار خون , کاهش نسبی ضربان قلب , تضعیف عضله قلب . به همین دلیل توصیه می شود که از مصرف خود سرانه داروها اجتناب نمایید .محل اثر آنتی بیوتیک هاهر آنتی بیوتیک برحسب میزان مصرف و نوع آن محل اثر خاص خود را دارد بنابر این به صرف اینکه یک ماده آنتی بیوتیک نامیده می شود نمی تواند برای   همه بیماری ها مورد استفاده قرار گیرد . و باید نوع آنتی بیوتیک براساس نوع بیماری و محل تاثیر آن دارو انتخاب شده باشد .عوارض ناشی از کمبود ویتامین ها ومواد معد نی بر روی قدرت جوجه درآوریعمده مواد غذایی که موجب اختلالات جوجه کشی در پرندگان می شوند عبارتند از مواد معدنی و ویتامین ها . بسته به نوع کمبود و انفرادی یا چند موردی بودن این کمبودها ممکن است عوارض متفاوت باشد .کمبود ویتامین A :موجب کوری - نقرس - تلفات جنینی در روزهای اول و دوم رشد جنین بخاطر نارسایی سیستم گردش خون و کاهش میزان خروج جوجه ها از تخم می شود . معمولا علت کمبود این ویتامین ناشی از عدم استفاده از سبزیجات و مصرف غذای کهنه می باشد .کمبود ویتامین D :موجب نرمی استخوان و کج شدن استخوان های بلند ( مثل ساق پا ) , کاهش ضخامت پوسته تخم و مرگ جنین در اواخر دوران جوجه کشی شود . معمولا به علت عدم دسترسی پرنده به نور آفتاب بروز می کند .کمبود ویتامین  E :
موجب عدم باروری تخمها , ضعف جوجه خارج شده از تخم , مرگ در روزهای اولیه پس از خروج از تخم همراه با خیز زیر پوستی و آتروفی عضلانی می شود . در اثر مصرف دان ها یا مواد چرب اکسید شده بروز می کند . کمبود ویتامین  B1 :
موجب بدنیا آمدن جوجه های ضعیف و دارای لرزش می شود که ظرف چند روز پس از خروج از تخم تلف می شوند .کمبود ویتامین B2 :
موجب فلجی و جمع شدگی پنجه پا از مرحله دوم رشد جنینی به بعد می شود .کمبود نیاسین ( اسید نیکوتینیک ) :
موجب کاهش میزان جوجه درآوری می شود. معمولا به علت استفاده از منابع پروتئینی نامرغوب و کمبود اسید آمینه تریپتو فان بروز میکند .کمبود ویتامین B6 :
به سبب نقش مهمش در رشد اولیه جنین , موجب افزایش مرگ و میر جنین می شود . جیره های غذذایی حاوی پروتئین زیاد بطور ثانویه موجب کمبود این ویتامین می شود . کمبود همزمان این ویتامین و ماده معدنی منگنز موجب بزرگ شدن مفصل خرگوشی ( مفصل بالای ساق پای پرنده ) شده و منجر به دررفتگی پا به یک طرف گردد .کمبود اسید فولیک ( فولاسین ) :
موجب مرگ و میر جوجه در دوره اولیه رشد در اثر کم خونی و گاهی مرگ و میر درهنگام خروج جوجه از تخم می شود . معمولا براثر مصرف طولانی مدت آنتی بیوتیک بروز می کند . زیرا آنتی بیوتیک موجب از بین رفتن باکتری های روده ای که مسئول ساختن این ویتامین هستند , می شود .کمبود ویتامین B12 :
موجب کم خونی و مرگ در دوران اولیه و گاهی ادم و تحلیل رفتن رشد عضلانی در مرحله دوم رشد جنینی می شود . کمبود اسید پنتوتنیک :
موجب بروز پرهای غیرعادی همراه با خونریزی زیر پوست در مرحله سوم رشد جنینی می گردد .کمبود بیوتین :
موجب مرگ و میر در مرحله اول و سوم رشد جنینی همراه با تغییر شکل منقار به صورت منقار طوطی و کوتاه شدن طول استخوان ها  می شودکلسیم و فسفرca,p :
میزان هر یک از این دوماده به تنهایی و نسبت بین آنها تاثیرزیادی برضخامت پوسته تخم و رشد استخوان بندی جنین دارد . کمبود آنها و یا عدم تعادل بین آن دو موجب کاهش قدرت جوجه در خروج از تخم می شود . جوجه های مبتلا دارای رانهای ضخیم و بال های کوتاه همراه با خیز زیر پوست گردن و نرمی استخوان می باشد .منیزیم mg :
این ماده معدنی در تنظیم رشد استخوانی نقش داشته و کمبود آن موجب بیماری پروزیس , کوتاه شدن طول بال خیز زیر پوستی و منقار طوطی شکل می شود .
  نکته قابل توجه :  مصرف بی رویه بسیاری از مواد معدنی یا ویتامین ها موجب مسمومیت و بیماری می شود . خصوصا ویتامین های محلول درچربی مانند ویتامین A,D,E و مواد معدنی مانند سلنیم . از اینرو توصیه می گردد در مصرف ویتامین جانب احتیاط رعایت شود و بیش از مقدارلازم تجویز نگردد .همچنین استفاده بی رویه و طولانی مدت از آنتی بیوتیکها سبب تضعیف سیستم ایمنی پرنده و متعاقب آن مستعد شدن به درگیر شدن به انواع بیماریها خواهد شد و اطلاع از تداخل داروهای مورد استفاده  در رسیدن به هدف موثر خواهد بود.