راهمنای پرورش کبوتر

 بر عکس سایر طیور، کبوتران زندگی کاملا منوگام داشته و در سن 7-5 ماهگی به سن بلوغ می رسند. هر قدر وزن آنها سنگین تر باشد به همین نسبت دیرتر بالغ می شوند. بعد از اینکه کبوتر ماده ای اعلام آمادگی جنسی و همزیستی نمود، اوویست ها در تخمدان شروع به رشد کرده و پس از تقریبا 5-4 روز اولاسیون انجام گرفته و مدت کوتاهی بعد از آن هر جفت گیری و انقتال اسپرم صورت می گیرد. تقریبا 44-40 ساعت پس از زمان جفت گیری، می گذارد اولین تخم را می گذارد. و بر عکس سایر طیور گذاشتن فقط دو تخم از لحاظ ژنتیکی تثبیت شده است و هیچ گاه افزایش و کاهش ندارد.
    تخم کبوترها حدود 20 گرم وزن و 4 سانتی متر پهنا و رنگ سفید دارد. نسبت زرده به وزن تخم با 19 درصد بین سایر طیور در کمترین حد است ولی در درصد پوست آهکی با دیگر طیور ندارند. لانه سازی با همکاری هر دو جنس 3-2 روز قبل از گذاشتن تخم آغاز گشته و حتی پس از آن نیز ادامه می یابد. پس از 18-17 روز جوجه ها از تخم خارج شده و به ندرت هر دو جوجه با هم متولد می گردند. فاصله زمان تولد دو جوجه اغلب 24-12 ساعت است. کبوتر در بین طیور تنها پرنده ای است که جوجه آشیانه نشین دارد. سایر ماکیان در موقع تولد کاملا لخت هستند و حدودا پس از یک هفته پرهایشان جوانه می زند. جوجه ها در حدود 6 هفتگی توسط مادران تغذیه می شوند. در 5-4 روز اول تولد غذای جوجه ها را شیرابه چینه دان تشکیل می دهند. این شیرابه بسیار مغذی بوده و توسط سلول های چین خورده چینه دان ترشح می شود. چینه دان در تعدادی از گونه های پرندگان خصوصا در خانواده کبوترها مولد شیر مخصوص چینه دان است و تکثیر سلول های مخاطی، کنده شدن و تولید شیر توسط آنها به وسیله هورمون پرولاکتین، صورت گرفته و کنترل می شود. این پرندگان شیر ایجاد شده در چینه دان را به دهان بازگردانده و جوجه ها را به وسیله آن غذا می دهد. ساختمان میکروسکوپیک چینه دان مشابه ساختمان مری است.
    رفتار کرچی و لانه گزینی
    رفتار کرچی عبارت است از: خاتمه تولید تخم، خوابیدن بر روی تخم ها و مراقبت از جوجه های جوان. درصد باروری 96-85 درصد و میزان جوجه درآوری 85-80 درصد است. رفتار خوابیدن روی تخم در کبوتر موجب تحریک رشد و توسعه کیسه چینه دان می گردد. به نظر می رسد که رشد و تزاید این غده تحت کنترل مستقیم پرولاکتین باشد که در قمری تولید استروژن و آندروژن که با ترشح FSH تحریک می شود، موجب رفتار لانه سازی در جنس ماده می گردد. در مقابل آغاز فعالیت لانه سازی در جنس نر بستگی به شرایط هورمونی و رفتار جنسی ماده دارد. در پرندگان رفتار لانه سازی به طور وسیعی با تخمک گذاری مرتبط می باشد. 100 درصد از تخمک گذاری 24 ساعت پس از رفتار لانه سازی و 99 درصد لانه سازی قبل از تخمک گذاری انجام می شود با این حال تنها 95-60 درصد از تخمک گذاری پس از یک سیکل تخم گذاری انجام می شود. تخم های شکسته ناشی از مبارزات بر سر لانه نیز در حدود 6 درصد برآورد می گردند. تلفات در بین جوجه ها تقریبا 9 درصد و گاهی بیشتر می باشد. برای افزایش راندمان تخم گذاری، تعدادی از کبوتران را فقط مخصوص گذاشتن تخم انتخاب می کنند. بدین ترتیب که پس از گذشت 10 روز از تاریخ تخم گذاری تخم ها را از زیر کبوتران برداشته و در نتیجه پرنده در عرض 2-1 هفته مجددا تخم خواهد گذاشت با این روش می توان تا 60 درصد به راندمان تخم گذاری افزود.
    در ایتالیا به مجرد تخم گذاری تخم های گذاشته شده جمع آوری می گردد. در این روش تخم ها را به طور متوسط از 15 عدد در سال به 47 عدد افزایش می دهند.
    تخم های برداشته شده را با کمک ماشین جوجه کشی به جوجه تبدیل کرده و تحویل کبوترهای مادر که در همان روز جوجه هایشان متولد شده می دهند و یا هر تخم را به عنوان تخم سوم زیر کبوترهای دیگر می گذارند. هم سن بودن این سه تخم کاملا ضروری است. کبوترها قادرند تا سه نوزاد را نگهداری کنند ولی اکثرا از عهده تغذیه و رسیدگی 4 جوجه عاجزند و فشار کاری زیادی را باید تحمل کنند. در جوجه کشی مصنوعی کبوترها نسبت به مرغ ها به درجه حرارت کمتر از 7/36-1/36 درجه سانتی گراد و رطوبت بیشتری نیاز دارند. 
        تفاوت های گوناگونی در درجه حرارت مطلوب وجود دارد که شامل حرارت داخل بدن پرنده بالغ، اندازه تخم ها و تناسب آنها با بدن پرنده، خال و فرج پوسته و طول دوره جوجه کشی می باشد.
    هنوز جزییات زیادی در رابطه با ایجاد شرایط مناسبت جوجه کشی برای پرندگان دیگر وجود داردکه باید مورد مطالعه قرار گیرد. تخم کبوترها را در دمای بین 97-2/97 درجه فارنهایت (1/36-7/36 سانتی گراد) در صورت تعدیل رطوبت و جریان هوا به طور مطلوب باید جوجه کشی کرد.